Wystawa „Odzyskiwani Bohaterowie”
Inicjatywa Historyczna – stowarzyszenie, z którym współpracujemy zaprasza do Wrocławia
28 września br. o godz. 17:00 przed kościołem garnizonowym pw. św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu nastąpi uroczyste otwarcie wystawy „Odzyskiwani Bohaterowie”. Organizuje ją Stowarzyszenie Inicjatywa Historyczna.
Po otwarciu wystawy nastąpi spotkanie z prof. Krzysztofem Szwagrzykiem i Kajetanem Rajskim (autorem książek „Wilczęta” i „Wilczęta 2”). Odbędzie się ono o godz. 18:00 w Dworze Polskim przy ul. Kiełbaśniczej 2 – wejście od Rynku (sala na I piętrze).
Ekspozycja – objęta opieką merytoryczną prof. Krzysztofa Szwagrzyka – poświęcona jest wybitnym uczestnikom walki z systemem komunistycznym. Zostali oni ukazani na przykładzie jedenastu wybranych Żołnierzy Niezłomnych straconych na podstawie wyroków komunistycznych sądów w latach 1944–1956. To ppłk Łukasz Ciepliński ps. „Pług”, rtm. Andrzej Czaykowski ps. „Garda”, mjr Hieronim Dekutowski ps. „Zapora”, gen. Emil Fieldorf ps. „Nil”, kpt. Kazimierz Kamieński ps. „Huzar”, mjr Bolesław Kontrym ps. „Żmudzin”, ks. mjr Rudolf Marszałek ps. „Opoka”, rtm. Witold Pilecki ps. „Witold”, sanitariuszka Danuta Siedzikówna ps. „Inka”, mjr Stanisław Sojczyński ps. „Warszyc” i mjr Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszka”. Szczątki bohaterów odnajdywane są oraz identyfikowane w ramach projektu naukowo-badawczego „Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944–1956” realizowanego pod auspicjami Instytutu Pamięci Narodowej.
Prezentacji sylwetek Żołnierzy Niezłomnych towarzyszą fotografie ich nieosądzonych nigdy ich katów: sędziów, prokuratorów, egzekutorów. Na wystawie obejrzeć można też niepublikowane dotychczas materiały archiwalne ze zbiorów rodzinnych bohaterów. Całość dopełniają zdjęcia z prac Instytutu Pamięci Narodowej zakończonych odnalezieniem i identyfikacją szczątków kolejnych Żołnierzy Niezłomnych.
Celem projektu „Odzyskiwani Bohaterowie” jest przedstawienie – w sposób nowatorski i profesjonalny – sylwetek, dokonań oraz okoliczności śmierci najbardziej reprezentatywnych uczestników narodowego powstania antykomunistycznego, a zarazem ofiar zbrodni komunistycznych z lat 1944–1956. W założeniu wystawa ma oddziaływać wizualnie na przeciętnego człowieka nieposiadającego pogłębionej wiedzy historycznej. Poprzez siłę obrazu i oszczędną treść powinna skłonić przechodnia do zatrzymania się i refleksji nad losami Żołnierzy Niezłomnych. Ekspozycja „Odzyskiwani Bohaterowie” to jedna z wielu inicjatyw zmierzających do przywrócenia pamięci o nich i godnego ich uczczenia.
Patronat nad wystawą objęli Instytut Pamięci Narodowej oraz Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej. Partnerami projektu są Stowarzyszenie Odra–Niemen i Grupa Historyczno-Edukacyjna „Młot” im. kpt. Władysława Łukasiuka.
Polskie Państwo Podziemne
W nocy z 26 na 27 września 1939 roku powstała w oblężonej Warszawie Służba Zwycięstwu Polski – konspiracyjna organizacja wojskowa, mająca prowadzić walkę przeciw okupantom. 13 listopada 1939 roku została ona przekształcona w Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), podlegający rządowi emigracyjnemu. 14 lutego 1942 roku generał Władysław Sikorski przekształcił ZWZ w Armię Krajową (AK). Jej Komendantem Głównym został generał Stefan Rowecki, wybitny teoretyk walk miejskich. Utworzenie AK miało służyć scaleniu wszystkich grup wojskowych w jedną organizację, podległą rządowi RP na uchodźstwie.
Jesienią 1941 roku do ZWZ należało 40 tysięcy żołnierzy, pod koniec 1942 roku AK liczyła ich już około 200 tysięcy. Była największą podziemną armią w okupowanej Europie. Jednakże większość żołnierzy nie przeszła regularnego szkolenia, a w dodatku mieli oni zaledwie 53 tysiące sztuk broni (z czego tylko 6% broni maszynowej).
Główne zadanie Armii Krajowej polegało na gromadzeniu sił do uderzenia w chwili załamania się Niemiec. Akcje zbrojne prowadziły bowiem do okrutnych represji – hitlerowcy rozstrzeliwali kilkudziesięciu Polaków za każdego zabitego Niemca. Dopiero pod koniec 1942 roku AK nasiliła działalność dywersyjną: atakowała niemieckie posterunki, wykolejała transporty wojskowe przeznaczone na front wschodni, wysadzała mosty, odbijała więźniów. Na tę zmianę wpłynęło zahamowanie sukcesów Wehrmachtu, osiągnięcie sprawności organizacyjnej przez AK oraz aktywna działalność komunistycznej Gwardii Ludowej.
Polska, choć znajdowała się pod okupacją, posiadała legalny i uznawany na Zachodzie rząd emigracyjny. Istniały Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, oraz podziemna Armia Krajowa. W Warszawie przebywał (oczywiście w ukryciu) Delegat Rządu na Kraj w randze wicepremiera. Podlegały mu wydziały: wywiadu, dywersji, oświaty, sądownictwa i polityki. Działały konspiracyjne sądy, których wyroki nie tylko wykonywano, ale też ogłaszano w podziemnej prasie. Ta zaś była fenomenem w okupowanej Europie: ukazywało się około 1400 tytułów (z tego 17 wychodziło przez całą okupację). Istniały czasopisma polityczne, wojskowe, literackie, kobiece, humorystyczne. W podziemnych drukarniach wydawano też książki (Niemcy zezwalali tylko na poradniki, np. ogrodnicze).Na przełomie 1943 na 1944 łączny nakład prasy podziemnej wydawanej przez Tajne Wojskowe Zakłady Wydawnicze – koncern wydawniczo-poligraficzny Armii Krajowej wynosił blisko 250 tysięcy egzemplarzy czasopism, 65.500 broszur i 120 tys. egzemplarzy ulotek. Przez całą okupację działały tajne komplety, tzn. podziemne szkoły. Tajna Organizacja Nauczycielska zapewniała im kadrę oraz przygotowywała i rozprowadzała podręczniki. Na terenie Generalnej Guberni (GG) utworzono prawie 2 tysiące szkół średnich. Podziemne wyższe uczelnie kształciły polonistów, historyków, matematyków, lekarzy. W czasie wojny, studia ukończyło prawie 10 tysięcy studentów.
Ponieważ Niemcy zgodzili się jedynie na działalność podrzędnych teatrzyków i kabaretów (których repertuar miał ogłupiać Polaków), powstały podziemne teatry. W prywatnych mieszkaniach lub piwnicach wystawiano dramaty Słowackiego, Wyspiańskiego, Szekspira. Odbywały się też koncerty i wieczory poetyckie.
Ruch oporu w okupowanej Polsce obejmował prawie wszystkie dziedziny życia. Dlatego tajne struktury podporządkowane rządowi emigracyjnemu nazywano po wojnie Polskim Państwem Podziemnym. Drugiego takiego państwa nie było w całej Europie.
Po upadku powstania warszawskiego stolicą Polskiego Państwa Podziemnego została Częstochowa.
Źródło: Fundacja Polskiego Państwa Podziemnego
Źródło: Ślężański Ośrodek Kultury, Sportu i Rekreacji
KOMENTARZE DODAJ KOMENTARZ
